Ερευνητικό πρόγραμμα παραγωγής γραπτού λόγου

Τίτλος δράσης/προγράμματος
Ερευνητικό πρόγραμμα παραγωγής γραπτού λόγου
Κατηγορία δράσης/προγράμματος
Έρευνα Πεδίου
Περιγραφή δράσης/Προγράμματος
ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΡΕΥΝΑΣ-ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ: Παπαδημητρίου Παναγιώτα 2012-13 (Δ΄ Δημοτικού),  2013-14 (Στ΄ Δημοτικού), 2014-15 (Γ΄ Δημοτικού)
Εδώ και δύο χρόνια εφαρμόζω στις μεγάλες τάξεις (Γ’, Δ’, Ε’ και Στ’)–την τρέχουσα χρονιά με τη συμμετοχή 7 ακόμη συναδέρφων (και στη Β΄ Δημοτικού) – ερευνητικό πρόγραμμα παραγωγής και επαναδιατύπωσης γραπτού λόγου. Η εμπλοκή των μαθητών σε όσο το δυνατόν περισσότερες περιστάσεις επικοινωνίας οδηγεί στην ανάπτυξη της ικανότητας να κατανοούν και να παράγουν γραπτό λόγο προσαρμοσμένο κάθε φορά στην περίσταση επικοινωνίας τόσο στη σχολική  όσο και στην κοινωνική τους ζωή. Η προσέγγιση που προτείνουμε είναι η κειμενοκεντρική, η μελέτη της γλώσσας όχι στο επίπεδο της λέξης ή της πρότασης αλλά στο επίπεδο του κειμένου.
Δημιουργία διδακτικού υλικού: Τα κείμενα που προτείνονται είναι κυρίως αυθεντικά και εκπροσωπούν τα δύο βασικά είδη λόγου: τον αναφορικό (αφήγηση, περιγραφή) και τον κατευθυντικό (οδηγία, επιχειρηματολογία). Ο αναφορικός λόγος αναφέρεται σε καταστάσεις, συμβάντα, πράγματα, πρόσωπα. O κατευθυντικός λόγος έχει ως στόχο να οδηγήσει τον αποδέκτη στην υιοθέτηση μιας συγκεκριμένης συμπεριφοράς ή στην αλλαγή μιας προηγούμενης συμπεριφοράς. Οι μαθητές ασκούνται στον εντοπισμό των δομικών χαρακτηριστικών του κειμένου και στη σύνδεσή τους με τα χαρακτηριστικά της υπερδομής του κειμενικού είδους στο οποίο ανήκει αυτό το κείμενο και βασίζονται σ’ αυτά τα χαρακτηριστικά για να παραγάγουν οι ίδιοι κείμενα που να ανήκουν σε ένα συγκεκριμένο κειμενικό είδος. Απώτερος στόχος είναι οι μαθητές να αναγνωρίζουν τα κειμενικά είδη, να τα διακρίνουν μεταξύ τους, να αντιλαμβάνονται την αλληλεπίδρασή τους, να παράγουν κείμενα και να κατακτήσουν τη διαδικασία διόρθωσης και επαναδιατύπωσης του κειμένου τους.
Συμμετέχοντες εκπαιδευτικοί
ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΓΙΩΤΑ, ΜΙΧΑΗΛ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ, ΚΟΥΚΛΑΤΖΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑ, ΒΟΓΙΑΤΖΗ ΚΟΡΙΝΑ, ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΟΥ ΝΑΤΑΣΑ, ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ ΕΦΗ, ΜΑΡΙΟΛΑ ΜΑΡΙΑ
Αριθμός Συμμετεχόντων παιδιών (αγόρια-κορίτσια) / τάξη
8 τμήματα του σχολείου.
Προβλεπόμενες επισκέψεις/Συνεργασίες με φορείς κλπ.
Στόχοι
Μέσα από τη σύνδεση κειμενικών ειδών και γλωσσικών μέσων οι μαθητές μαθαίνουν ποια είναι τα κατ’ εξοχήν γλωσσικά μέσα που χρησιμοποιούνται στα αφηγηματικά, στα περιγραφικά, στα επιχειρηματολογικά ή στα κείμενα που δίνουν οδηγίες  και κατανοούν τη λειτουργικότητα των γλωσσικών μέσων αλλά και τα χρησιμοποιούν αποτελεσματικά στην παραγωγή γραπτού λόγου. Το πρόγραμμα αυτό συμβαδίζει με τα νέα αναλυτικά προγράμματα, καθώς  έχει ενσωματώσει στόχους των προγραμμάτων αυτών, ύλη επιλεγμένη για την επίτευξη των στόχων αυτών και διαθεματική προσέγγιση, βασικό στοιχείο των νέων αναλυτικών προγραμμάτων.
Διαδικασία
Η διαδικασία περιλαμβάνει:
1. μελέτη γνήσιων κειμένων
2. εξαγωγή δομής και γραμματικοσυντακτικών στοιχείων
3. προφορική αξιολόγηση όλων των κειμένων
4. γραπτή αξιολόγηση ενός κειμένου στον πίνακα με διορθώσεις ορθογραφίας, στίξης, δομής και επαναδιατυπώσεις όπου κρίνεται αναγκαίο
5. επαναγραφή νέου κειμένου (με τη διαδικασία της συλλογικής επαναδιατύπωσης γραπτού κειμένου)- σύγκριση με το αρχικό κείμενο
Αποτελέσματα
Τα κείμενα αξιολογούνται εξελικτικά με κριτήρια: ορθογραφία/γραμματική, συντακτικό,  στίξη, δομή, λεξιλόγιο.
Παραδοτέα
Τα αποτελέσματα της έρευνας.